Ταξίδι φυγής

εδώ

Μετατροπή δεκαδικών σε κλάσματα και αντίστροφα

παραμύθια και όχι μόνο

εδώ

1000 παιχνίδια!

εδώ

Δοκιμάστε τις γνώσεις σας στη Γεωγραφία με το λογισμικό Seterra

εδώ

πηλός, τροχός, καμίνι

εδώ

εδώ

Η σημασία των ορίων στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών

Η σημασία των ορίων στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών

21/07/2014

Τα όρια και οι κανόνες βοηθούν το παιδί να νιώθει ασφάλεια.

Από την Ελπίδα Μαρκοπούλου, Κλινικό Ψυχολόγο, D.E.A.

Πολλοί γονείς κατά τη διάρκεια της συμβουλευτικής διαδικασίας εκφράζουν τη δυσκολία τους να πουν «όχι», να θέσουν κανόνες, να επιβάλλουν απαγορεύσεις. Άλλοι εξομολογούνται ότι θέτουν κανόνες που ποτέ δεν τηρούνται.

Γιατί είναι τόσο επώδυνο για πολλούς να πουν «όχι»στα παιδιά τους και να τα οριοθετήσουν;
Κάποιοι πιθανοί λόγοι μπορεί να είναι:

- Ο ίδιος ο γονιός έχει βιώσει σαν παιδί την επιβολή κανόνων ως κάτι «κακό», ως έλλειψη αγάπης. Έτσι, είναι πιθανό να νιώθει ενοχές και να σκέφτεται ότι αν πει «όχι» το παιδί θα νιώθει ότι δεν το αγαπά.

-  Ο γονιός θεωρεί ότι η επιβολή κανόνων είναι ταυτόσημη με την καταπιεστική, αυταρχική διαπαιδαγώγηση.

- Συχνά λόγω της έλλειψης χρόνου που βιώνουν στην καθημερινότητά τους, οι γονείς θεωρούν ότι κάνοντας όλα τα χατίρια στα παιδιά τους αναπληρώνουν τις ώρες που δεν είναι κοντά τους.

- Οι γονείς νιώθουν ανεπαρκείς, πιστεύουν ότι δεν θα τα καταφέρουν, επομένως, δεν προσπαθούν να οριοθετήσουν τα παιδιά τους.

Γιατί είναι σημαντικό να θέτουμε όρια;
Τα όρια και οι κανόνες βοηθούν το παιδί να νιώθει ασφάλεια. Όταν δεν υπάρχουν όρια η πραγματικότητα μπορεί να είναι χαοτική για το παιδί γιατί από μόνο του όσο είναι μικρό δεν μπορεί να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του. Η αυτορύθμιση κατακτάται καθώς το παιδί μεγαλώνει και εσωτερικεύει τους γονεϊκούς και κοινωνικούς κανόνες. Επομένως, η ύπαρξη ορίων και κανόνων βοηθά το παιδί να δομήσει την προσωπικότητα του και να γίνει μεγαλώνοντας ένα υπεύθυνο και αυτόνομο άτομο.

Οι γονείς είναι λογικό να μην μπορούν να πραγματοποιούν κάθε επιθυμία των παιδιών τους. Όταν το παιδί ακούει το «όχι», μαθαίνει να παραιτείται από την άμεση ικανοποίηση κάθε επιθυμίας του, χωρίς αυτό να είναι τραυματικό για το ίδιο.

Επίσης, το να θέτουν και να τηρούν κανόνες οι γονείς βοηθά τα παιδιά να κατανοούν τη συμπεριφορά τους και τις προσδοκίες τους. Ξέρουν τι να περιμένουν χωρίς να μπερδεύονται και μπορούν να γνωρίσουν τι επιτρέπεται και τι όχι. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά έχουν σταθερότητα στη ζωή τους ενώ μαθαίνουν ταυτόχρονα να αντέχουν στις δυσκολίες.

Με ποιον τρόπο θέτουμε τα όρια; Πώς λέμε «όχι»;
Λαμβάνουμε υπόψη την ηλικία του παιδιού. Ό, τι ισχύει για ένα πολύ μικρό παιδί δεν είναι δυνατόν να επιβάλλεται σ’ έναν έφηβο.

Εξηγούμε πάντοτε το «γιατί». Δεν έχει νόημα να λέμε σ” ένα παιδί τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει αν δεν του εξηγούμε πρώτα τους λόγους. Έτσι, μπορούμε να λέμε ότι «είναι καλό να κάνεις ή δεν πρέπει…. γιατί…» και όχι «μην κάνεις αυτό ή εκείνο γιατί το λέω εγώ ή γιατί δεν μου αρέσει».

Είμαστε συνεπείς στην τήρηση των κανόνων που υιοθετούμε (δεν λέμε ναι τη μια φορά και όχι την άλλη). Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε άκαμπτοι. Έτσι, αφήνουμε χώρο στο παιδί να εκφραστεί, να αμφισβητήσει.

Δεν είμαστε υπερβολικά αυστηροί. Δεν λέμε όχι στα πάντα, έτσι ώστε το παιδί να έχει τη δυνατότητα να εκφράζεται, να διαπραγματεύεται με τους γονείς του και να μην φοβάται.

Δίνουμε ξεκάθαρα μηνύματα – έχουμε κοινούς κανόνες ως ζευγάρι γονέων. Δεν πρέπει να λέει άλλα η μαμά και άλλα ο μπαμπάς.

Επικρίνουμε τη συμπεριφορά που δε μας αρέσει και όχι γενικά το παιδί. π.χ λέμε δε μου άρεσε που έκανες αυτό… ή αυτή σου η συμπεριφορά είναι λανθασμένη γιατί… και όχι δεν είσαι καλό παιδί ή δε σε αγαπάω…

Σεβόμαστε από τη μεριά μας τα όρια που βάζουν τα ίδια τα παιδιά όταν βέβαια αυτά είναι λογικά.

Χρησιμοποιούμε έναν ήρεμο, ψύχραιμο τόνο φωνής που δείχνει ότι είμαστε σίγουροι για αυτό που λέμε στο παιδί μας. Δεν φωνάζουμε, δεν απειλούμε και δεν χρησιμοποιούμε σωματική ή ψυχική βία.

Το άρθρο αυτό έχει ως στόχο να δώσει κάποιες κατευθύνσεις και αρχές που πηγάζουν από μελέτες της επιστήμης της ψυχολογίας. Ό,τι προτείνεται δεν είναι απόλυτος κανόνας αλλά κάποιες παιδαγωγικές προτάσεις που μπορεί να βοηθήσουν τους γονείς. Γενικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κανένας γονιός δεν είναι τέλειος και όλοι κάνουν λάθη. Εκείνο τέλος, που είναι σημαντικό είναι να σκεφτόμαστε ότι είμαστε οι ίδιοι πρότυπο συμπεριφοράς. Δε μπορούμε να απαιτούμε από τα παιδιά μας εκείνα που δεν τηρούμε οι ίδιοι.

Δεν συγκεντρώνεται για να διαβάσει! Τι να κάνω;

22/01/2014

Συγκέντρωση σημαίνει "επικεντρώνω την προσοχή μου". Παιδιά και έφηβοι, συνηθισμένοι σε διαρκώς καινούργια ερεθίσματα, δυσκολεύονται σήμερα πάρα πολύ να συγκεντρωθούν, να παρακολουθήσουν το μάθημα στο σχολείο ή να τελειώσουν γρήγορα τις σχολικές εργασίες τους. Δυστυχώς όμως, χωρίς συγκέντρωση δεν επιτυγχάνεται μάθηση.

Το 40% των παιδιών αντιμετωπίζουν πρόβλημα συγκέντρωσης. Η προσοχή τους διασπάται εύκολα από τα μαθήματα, αφαιρούνται και χάνονται σε σκέψεις, με αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά η απόδοσή τους στο σχολείο. Είναι φανερά ανήσυχα, δεν μπορούν να καθίσουν στην καρέκλα, εργάζονται επιπόλαια, κινούνται νευρικά και πολλές φορές ενοχλούν στο μάθημα.

Έχουν λίγη υπομονή, θέλουν τα πάντα την ίδια στιγμή και δεν μπορούν να πάρουν μια απόφαση, να θέσουν προτεραιότητες. Γι’ αυτό δεν τους φτάνει ο χρόνος. Η συγκέντρωση όμως είναι κάτι που μπορεί να μάθει κανείς.

Ας δούμε πώς:

• - Εξασφαλίστε ήσυχο. φωτεινό και οργανωμένο χώρο μελέτης.
• - Οργανώστε με το παιδί σας ένα χρονοδιάγραμμα (πόσο χρόνο θα αφιερώσει σε ένα μάθημα, τα διαλείμματα, πότε μαθαίνει καλύτερα, μετά το φαγητό, το απόγευμα κτλ.) και ελέγξτε από κοινού το αποτέλεσμα της καθημερινής εργασίας του ώστε να μάθει να αξιολογεί μόνο του την επιτυχία ή όχι της δουλειάς του.
• - Φτιάξτε με το παιδί σας μια λίστα με τα πράγματα που πρέπει να γίνουν και βοηθήστε το να ορίσει προτεραιότητες, τι είναι το πιο σημαντικό.
• - Φροντίστε να χορταίνει τον ύπνο και να τρώει υγιεινά γεύματα τακτικά. Την ώρα που διαβάζει πρέπει να πίνει πολλά υγρά.
• - Πριν από κάποια σημαντική εξέταση περιορίστε του στο ελάχιστο την ενασχόλησή του με ηλεκτρονικά μέσα!
• - Δώστε έμφαση στο διάβασμα. Διεγείρει τον εγκέφαλο του παιδιού σας, εξασκεί τη σκέψη και ενισχύει τη συγκέντρωση. Το ίδιο ισχύει και για την ακρόαση. Γι’αυτό διαβάζετε στα παιδιά σας τακτικά, πριν τον βραδινό ύπνο-ξεκινώντας από την ηλικία των δύο ετών. Μην εγκαταλείψετε αυτή τη συνήθεια μέχρι να μάθουν να διαβάζουν μόνα τους.
• - Δείξτε στα παιδιά σας πώς να επεξεργάζονται κείμενα από πλευράς κατανόησης, χρησιμοποιώντας μαρκαδόρους, χαρτί και μολύβι.
• - Η απομνημόνευση ποιημάτων, κειμένων, τραγουδιών βοηθά τη συγκέντρωση. -Οι εικόνες με την κρυμμένη φιγούρα, οι γρίφοι με εικόνες, τα παζλ, τα παιχνίδια λαβύρινθοι, οι ασκήσεις συνδυασμού εικόνων και αριθμών, οι εικόνες οφθαλμαπάτες, παιχνίδια όπως κρυπτόλεξα, memory, sudoku, scrabble οξύνουν το μάτι και την παρατηρητικότητα. -Όλα τα παιχνίδια δεξιοτεχνίας όπως lego, σχοινάκι, λαστιχάκι, βόλεϊ, κρυφτό, κυνηγητό εξασκούν τον εγκέφαλο και την προσοχή.
• - Η ικανότητα συγκέντρωσης είναι σημαντική όχι μόνο για το σχολείο αλλά και για την υπόλοιπη ζωή. Σε μεγάλο βαθμό, η βελτίωση του παιδιού βασίζεται στην οργάνωση της καθημερινής ρουτίνας. Η ζωή του πρέπει να αποκτήσει περισσότερο σύστημα. -Δώστε στο παιδί σας στόχους που μπορεί να υλοποιήσει και δείξτε του εμπιστοσύνη στην πορεία. Η υπερπροστασία στέλνει στο παιδί το μήνυμα πως οι γονείς του δεν πιστεύουν στις ικανότητές του.
• - Επομένως, πάνω από όλα δείξτε υπομονή, εμπιστοσύνη και ενθάρρυνση! Δείξτε στο παιδί ότι μπορεί να πετύχει κάτι. Είναι σημαντικό να νιώθει καθημερινά πως «ανεξάρτητα από το πόσα προβλήματα έχω στο σχολείο, οι γονείς μου πιστεύουν σε εμένα!»

Αναστασία Γκοτσοπούλου Ψυχολόγος

Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης

·                     Επικοινωνώ με το παιδί με ειλικρίνεια και ενδιαφέρον. Του δείχνω ότι χαίρομαι που μιλάω μαζί του και δεν το κάνω σαν αγγαρεία. Εκδηλώνω με σωματικό τρόπο την αγάπη μου με αγκαλιές και χάδια.

·                     Ξεκινώ την επικοινωνία μου με το παιδί εστιάζοντας πάντοτε την προσοχή μου στα θετικά του χαρακτηριστικά και στα χαρίσματά του.

·                     Στις συζητήσεις μας με το παιδί δεν επιβάλλω ευγενικά τις απόψεις μου. Προσπαθώ να είμαι διαλλακτικός και αληθινά δημοκρατικός.

·                     Ομολογώ στο παιδί ότι κάποια από τα αισθήματα που το τρομάζουν είναι ή ήταν και δικά μου αισθήματα. Το παιδί δέχεται τον εαυτό του καλύτερα όταν συνειδητοποιεί ότι τα πρόσωπα που θεωρεί σημαντικά έχουν περάσει ανάλογες δυσκολίες με τις δικές του.

·                     Προτείνω στο παιδί να τοποθετήσει μικρά, έγχρωμα, αυτοκόλλητα χαρτάκια σε διάφορα σημεία του χώρου του, με θετικά μηνύματα που ενισχύουν την αυτοπεποίθηση. Για παράδειγμα: «Ανακαλύπτω τις δυνάμεις που κρύβονται μέσα μου». «Μαθαίνω να σέβομαι τις αδυναμίες μου και να μαθαίνω από αυτές». «Εισπνέω βαθιά, χαλαρώνω το σώμα και μένω ήρεμος.». «Αυτοπεποίθηση». «Δυναμισμός». «Αγάπη».

·                     Ενθαρρύνω το παιδί να αντιμετωπίζει με χιούμορ ακόμη και δυσάρεστα γεγονότα.

·                     Εξηγώ στο παιδί πως αν κάποιος θυμώνει μαζί του, το κοροϊδεύει ή του επιτίθεται, αυτό δεν σημαίνει ότι φταίει ή ότι είναι κακό παιδί.

·                     Εξηγώ στο παιδί πως μέσα του κρύβονται απεριόριστες δυνατότητες που αν τις αξιοποιήσει με συστηματική προσπάθεια μπορεί να πετύχει σε όλους τους τομείς αξιόλογη πρόοδο.

·                     Προτρέπω ευγενικά το παιδί να επιδιώκει υψηλότερες επιδόσεις. Θεμελιώνω όμως τις προσδοκίες μου σε μια ρεαλιστική εκτίμηση των ικανοτήτων του παιδιού και όχι σε πιέσεις που ασκούνται από το κοινωνικό-πολιτιστικό μου περιβάλλον ή από προσωπικές μου ανάγκες για προβολή και επιτυχία.

·                     Προτρέπω το παιδί να βάζει στόχους, να παίρνει αποφάσεις και να λύνει προβλήματα. Το βοηθώ να σχεδιάζει το δρόμο προς την επιτυχία με μια συγκεκριμένη σειρά σταδιακών επιδιώξεων με μικρά και συγκεκριμένα βήματα.

·                     Το βοηθώ να υπομένει, να επιμένει, και να αγωνίζεται μέχρι να πετύχει τους στόχους του.

·                     Το προτρέπω να αποδέχεται χωρίς ταραχή τον έπαινο και την κοροϊδία.

·                     Το ενθαρρύνω να εκφράζει ειλικρινά τις προσωπικές του απόψεις και να εξωτερικεύει ξεκάθαρα τα αισθήματά του.

·                     Το βοηθώ να αναπτύξει αυτοέλεγχο. Να επιλέγει τη συναισθηματική του αντίδραση αντί να αντιδρά παρορμητικά στις προκλήσεις του περιβάλλοντος.

·                     Του μαθαίνω να απορρίπτει την άδικη κριτική αλλά να δέχεται και να αξιοποιεί την καλοπροαίρετη κριτική.

·                     Εξηγώ στο παιδί ότι είναι φυσικό μερικές φορές να μην πηγαίνουν τα πράγματα όπως θα ήθελε.

·                     Επιβραβεύω κάθε μικρή πρόοδο που κάνει το παιδί. Ενισχύω την που κάνει ακόμη και όταν δεν τα καταφέρνει.

·                     Προτρέπω το παιδί να σέβεται και να εκτιμά τον εαυτό του ανεξάρτητα από το πόσο αποδίδει.

·                     Προτείνω στο παιδί να γράψει ένα γράμμα σε ένα άλλο (υποθετικό) παιδί που αντιμετωπίζει ανάλογες δυσκολίες με τις δικές του. Να του γράψει συμβουλές σχετικά με το πώς θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του και να νιώσει καλύτερα. Η αναζήτηση και ο προβληματισμός του παιδιού σε νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο, είναι πολύ εποικοδομητική.

·                     Προσπαθώ χωρίς να το καταπιέζω να βάλω τάξη και δομή στην καθημερινή του ζωή.

·                     Προτρέπω το παιδί να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του και να διεκδικεί τα δικαιώματά του.

·                     Βοηθώ το παιδί να αναζητά και να αναγνωρίζει τις θετικές πτυχές της κάθε κατάστασης. (Να βλέπει το μισό ποτήρι γεμάτο).

·                     Βοηθώ το παιδί να αντιμετωπίζει δημιουργικά το φόβο, τον κίνδυνο και την αποτυχία. Να διαχειρίζεται τις δύσκολες καταστάσεις με υπομονή και δυναμισμό. Να συμφιλιώνεται με τους φόβους και να τους αντιμετωπίζει αντί να τους αφήνει να το κυριεύουν και να ελέγχουν τη ζωή του. Να μαθαίνει από τα λάθη του. Να χάνει χωρίς να θίγεται η αξιοπρέπειά του.

·                     Βοηθώ το παιδί να επιλέγει τη συναισθηματική του αντίδραση απέναντι στα γεγονότα. Να καταλάβει ότι δεν είναι τα γεγονότα και οι περιστάσεις που προσδιορίζουν τη ζωή μας αλλά ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τα γεγονότα.

·                     Εξηγώ στο παιδί τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία και τη διατήρηση μιας υγιούς σχέσης.

·                     Βοηθώ το παιδί να αντιλαμβάνεται τις επιθετικές προκλήσεις των άλλων και να τις απενεργοποιεί ή να αδιαφορεί.

·                     Το προτρέπω να μπαίνει στη θέση του άλλου και να βλέπει τα γεγονότα μέσα από τα δικά του μάτια. Του μαθαίνω να είναι ανεκτικός και να σέβεται την διαφορετικότητα.

·                     Το προτρέπω να σκέφτεται θετικά και να οραματίζεται τη θετική έκβαση των γεγονότων αλλά να μην απογοητεύεται όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως θα ήθελε.

·                     Εξηγώ στο παιδί ότι μπορεί μειώσει το θυμό, το άγχος και το φόβο του με την παρακάτω απλή τεχνική: Εισπνέω βαθιά, χαλαρώνω τους μύες του σώματός μου και συγκεντρώνω την προσοχή μου σε μια υποστηρικτική θετική σκέψη όπως για παράδειγμα «Είμαι σημαντικός ανεξάρτητα από τι πιστεύουν οι άλλοι για μένα» ή «Αντιμετωπίζω το φόβο και γίνομαι πιο δυνατός» ή «μπορώ να ελέγχω τον εαυτό μου και να χαλαρώνω». Ακόμη το προτρέπω να συγκεντρώσει την προσοχή του σε κάτι ουδέτερο όπως, να μετρήσει μέχρι το δέκα ή να παρατηρήσει αναλυτικά τις λεπτομέρειες της μορφής ενός αντικειμένου που είναι κοντά μου (πόρτα, μολύβι, πίνακας)».

·                     Εξηγώ στο παιδί τον τρόπο με οποίο η εικόνα που δίνει στους άλλους (εμφάνιση, στάση του σώματος, τρόπος κοιτάγματος, χειρονομίες, μιμική έκφραση του προσώπου, τόνος, χροιά και ένταση της φωνής) μπορεί να αποκαλύπτει φόβο και ανασφάλεια ή αυτοπεποίθηση και δυναμισμό.

·                     Η εικόνα της ανασφάλειας μαζί με κάποιες άλλες ακατάλληλες συμπεριφορές, προκαλούν αυτούς που αναζητούν κάποιο στόχο για να εκφράσουν την επιθετικότητά τους.

·                     Εξηγώ στο παιδί συμπεριφορές που δηλώνουν ή οδηγούν στην ενίσχυση και την προβολή της αυτοπεποίθησης. (κατάλληλη στάση του σώματος, χειρονομίες, μιμική του προσώπου και τόνος της φωνής που φανερώνουν δυναμισμό).

·                     Εξηγώ στο παιδί την διαφορά ανάμεσα στις παρακάτω συμπεριφορές:

Παθητική Συμπεριφορά: Ανασφάλεια, μπλοκάρισμα αισθημάτων, υποχωρητικότητα, φόβος. Τα θέλω μου και οι ανάγκες μου είναι λιγότερο σημαντικές από των άλλων.
Δυναμική Συμπεριφορά: Υπεράσπιση και διεκδίκηση των ατομικών δικαιωμάτων με τρόπο που δεν θίγει τον άλλο. Τα θέλω μου και οι ανάγκες μου είναι εξίσου σημαντικές με των άλλων. Ειλικρινής εξωτερίκευση των αισθημάτων.
Επιθετική Συμπεριφορά: Παραβίαση των δικαιωμάτων του άλλου, εξωτερίκευση των αισθημάτων με παρενόχληση. Τα θέλω μου και οι ανάγκες μου είναι περισσότερο σημαντικές από των άλλων.
Εξηγώ στο παιδί πώς να κερδίζει την προσοχή και το ενδιαφέρον των άλλων με δημιουργικές – θετικές συμπεριφορές και όχι με προκλήσεις, αταξίες και απαράδεκτα αστεία.

Βοηθώ το παιδί να αξιολογεί και να αποτιμά την βελτίωση που κατορθώνει μέσα από τις προσπάθειές του

Παιδαγωγικές τακτικές ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης.

www.psyche.gr/autopepoithisi.htm

του Νικήτα Καυκιού